۲۰ اصل مهم کوهنوردی که برای شروع همه باید بدانیم!
کوهنوردی یکی از ورزش‌های پرطرفدار به شمار می‌آید. در مورد مزایای این فعالیت بارها بحث کرده‌ایم؛ اما این ورزش با وجود این مزایا، دارای چالش‌های جسمی، ذهنی و محیطی متعددی است. برای انجام کوهنوردی نیاز به تجربه، مهارت و آمادگی جسمانی و روانی بالا دارید و همچنین باید با مبانی این ورزش آشنا باشید. اگر مایلید با اصل مهم کوهنوردی بیشتر آشنا شوید، این مقاله به شما کمک خواهد کرد.
برای رسیدن به قله کوه و بهره‌مندی از زیبایی و عظمت آن، لازم است به یک سری قوانین توجه کنید که می‌تواند پیاده‌روی و کوهنوردی را ایمن‌تر، آسان‌تر و بسیار لذت‌بخش‌تر کند. اگر قصد دارید به یک سفر کوهنوردی بروید، ۲۰ اصل زیر را فراموش نکنید.
۱) چرا در هنگام کوهنوردی به سرعت احساس خستگی می‌کنیم؟
اصل مهم کوهنوردی می گوبد که در حین کوهنوردی، باید انرژی‌تان را به شیوه‌ای مدیریت کنید تا دیرتر خسته شوید. بالا رفتن سریع از شیب، به خصوص برای افرادی که از نظر جسمانی آمادگی کافی ندارند یا کوله‌پشتی سنگینی به دوش دارند، نه تنها موجب تنگی نفس می‌شود، بلکه مصرف انرژی بیشتری را نیز به همراه دارد. اکثر کسانی که در کوهستان دچار خستگی زودهنگام می‌شوند، آن‌هایی هستند که نتوانسته‌اند انرژی خود را به درستی توزیع کنند. با رعایت اصول صحیح گام برداشتن، می‌توانید مدت زمان بیشتری را با انرژی بیشتری سپری کنید.
۲) برنامه‌ریزی برای سفرهای کوهنوردی
برای یک سفر کوهنوردی یک روزه یا چند روزه، ضروری است که هدف و مقصد خود را بر اساس فاصله‌ای که می‌خواهید طی کنید، تجربه و مهارت‌های اعضای گروه، وضعیت جسمانی آن‌ها، تجهیزات کوهنوردی، موقعیت جغرافیایی، شرایط جوی و سایر عوامل مرتبط تعیین کنید. سپس با در نظر گرفتن بودجه و تجربه گروه، تجهیزات مورد نیاز و جزئیات سفر را تنظیم نمایید. بهتر است فردی که اطلاعات کاملی درباره منطقه دارد را به همراه خود ببرید.
۳) انتخاب کوله‌پشتی مناسب
طبق اصل مهم کوهنوردی ابتدا تمامی وسایل خود را در یک نایلون قرار دهید و سپس آن را داخل کوله‌پشتی بگذارید. این کار به شما کمک می‌کند تا در صورت نداشتن کوله‌پشتی ضدآب، از خیس شدن اشیاء جلوگیری کنید. همچنین، وسایل را با توجه به وزن‌شان در نقاط مختلف کوله تقسیم کنید تا از سنگینی یک قسمت و سبکی قسمت دیگر جلوگیری شود. اگر کوله‌پشتی شما سنگین‌تر از وزن بدن‌تان باشد، ممکن است به ستون فقرات و زانوها آسیب برساند.
غذا و آب را در یک نایلون مناسب بسته‌بندی کرده و سپس به کوله‌پشتی اضافه کنید. اشیاء تیز را در قسمت پایین کوله قرار دهید تا به شانه و پشت شما آسیب نزنند. همچنین وسایل ضروری را در بالای کوله بگذارید و از حمل اقلام غیرضروری خودداری کنید. برای سفرهای یک روزه کوهنوردی، به یک کوله‌پشتی سبک نیاز دارید.
۴) انتخاب لباس های مناسب
انتخاب لباس مناسب برای کوهنوردی ارتباط مستقیمی با سلامت شما دارد. برای این فعالیت در طبیعت، به سه لایه مختلف لباس نیاز خواهید داشت. لایه اول شامل پوشش‌هایی چون پیراهن، دستکش‌های سبک و راحت، لباس زیر نخی، کلاه و جوراب است که به طور مستقیم با پوست در تماس قرار می‌گیرد.
لایه میانی باید از موادی مانند پشم مصنوعی یا طبیعی ساخته شده باشد تا بدن شما را در برابر سرما محافظت کند. اصل مهم کوهنوردی به این صورت است که لایه سوم لباس وظیفه‌ی محافظت در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت، باد، باران و هوای سرد را بر عهده دارد. برای این منظور، ژاکت، شلوار، دستکش‌های گورتکس و یک بادگیر سبک مناسب خواهد بود. در مناطق بارانی، استفاده از پانچو گزینه‌ای کارآمد به شمار می‌آید.
۵) زیرانداز مناسب
برای جلوگیری از خیس شدن یا ناراحتی هنگام نشستن بر روی زمین یا در کنار کوه، حتماً یک زیرانداز مناسب همراه داشته باشید. اگر قصد دارید به مدت دو روز یا بیشتر کوهنوردی کنید، نیاز به یک زیرانداز حرفه‌ای خواهید داشت. همچنین در برنامه‌های چند روزه که شامل شب‌مانی در چادر و استفاده از کیسه خواب است، داشتن یک تشک نیز بسیار ضروری است.
۶) آب و تنقلات
برای جلوگیری از مشکلات غیرمنتظره در اصل مهمکوهنوردی، بهتر است دو برابر مقدار آبی که برای رسیدن به ایستگاه اول نیاز دارید، همراه داشته باشید. برای مدیریت گرسنگی و پیشگیری از افت فشار خون، پیشنهاد می‌شود تنقلاتی مثل خرما، نان، آجیل، شکلات و کشمش را به همراه خود بیاورید.
۷) لوازم ضروری سفر
یک پاوربانک سبک و کاملاً شارژ شده، شارژر، کارت شناسایی، کارت اعتباری و مقداری پول نقد، دوربین، باتری اضافی و کارت حافظه را فراموش نکنید. اگر قصد دارید با گوشی خود عکاسی کنید، از قبل حافظه آن را خالی کنید. به دلیل اینکه یک پیاده‌روی یک روزه ممکن است شما را خسته کند، استفاده از چوب کوهنوردی می‌تواند به حفظ تعادل و کاهش خستگی در مسیرهای دشوار کمک کند.
۸) حرکت و اجرای سفر
به عنوان یک کوهنورد و بر اساس اصل مهم کوهنوردی، لازم است انرژی خود را به سه بخش تقسیم کنید: انرژی برای صعود، انرژی ذخیره و انرژی برای نزول. با سرعتی منظم و ثابت پیش بروید تا بتوانید ساعت‌ها بدون عرق کردن یا نیاز به توقف ادامه دهید. از شتاب‌زدگی در مسیرهای سربالایی پرهیز کنید و با استفاده از قدم‌های کوتاه و حرکت به صورت زیگزاگ در شیب‌های تند، جلو بروید.
۹) پیشگیری از بیماری
انتخاب لباس‌های مناسب و ضد باد در هنگام کوهنوردی از اهمیت بالایی برخوردار است. هیچ‌گاه نباید به حدی خسته شوید که توان بدنی‌تان تحلیل برود، بنابراین حتما زمانی را برای استراحت و تجدید قوا در نظر بگیرید. تغذیه صحیح با غذاهای پرانرژی و گرم و همچنین نوشیدن آب کافی از موارد کلیدی در کوهنوردی به شمار می‌آید. همچنین، استفاده از داروهایی مانند کدئین، آرام‌بخش‌ها یا مصرف زیاد قهوه توصیه نمی‌شود.
۱۰) آب و نمک در کوهنوردی
آب در هر ماجرای اصل مهم کوهنوردی اهمیت بالایی دارد. در طول یک برنامه کوهنوردی که بدن به طور مداوم در حال فعالیت است و عرق می‌کند، نیاز به مقدار زیادی آب احساس می‌شود که این میزان ممکن است بین چهار تا شش لیتر تغییر کند. بنابراین، در هر توقفی مقدار مناسبی آب بنوشید. احساس خشکی در دهان می‌تواند نشانه‌ای جدی از کم آبی بدن باشد! در صعودهای زمستانی، برخی از کوهنوردان کم تجربه به اشتباه فکر می‌کنند که در هوای سرد عرق نمی‌کنند و به همین دلیل نیازی به حمل آب ندارند.
۱۱) اجتناب از مصرف نوشیدنی‌هایی مانند قهوه
نوشیدنی‌هایی نظیر قهوه و چای نمی‌توانند به عنوان جایگزین آب به شمار آیند. این نوشیدنی‌ها ممکن است باعث افزایش دفع مایعات از بدن شوند و کافئین موجود در آن‌ها می‌تواند منجر به اختلال در خواب و همچنین نوسانات در ریتم قلب گردد. در زمان تعریق، علاوه بر آب، املاح ضروری بدن نیز از دست می‌روند و یکی از سریع‌ترین روش‌ها برای جبران این فقدان، مصرف مقدار کمی نمک است. نمک می‌تواند به تثبیت ضربان نامنظم قلب، تنظیم فشار خون، حفظ تعادل قند خون، تأمین انرژی لازم برای بدن، بهبود عملکرد سلول‌های عصبی و جذب بهینه مواد مغذی کمک کند.
۱۲) تنفس بهینه
زمانی که به اصل مهم کوهنوردی می‌پردازید، لازم است که به آرامی و عمق از طریق بینی تنفس کنید. تنفس از دهان می‌تواند به خشکی گلو، افزایش تشنگی و در هوای سرد، خطر سرماخوردگی و التهاب لوزه‌ها منجر شود. همچنین، ضربان قلب شما نباید به حدی برسد که خیلی بالا برود. به علاوه، زمان استراحت‌های کوتاه نباید بیش از ۱۱ تا ۱۵ دقیقه طول بکشد، زیرا در این مدت بدن به تدریج دچار سردی می‌شود.
۱۳) استراحت در حین بالا رفتن
در ساعات ابتدایی روز که بدن هنوز از خستگی در نرفته، توقف‌ها باید به حداقل و با مدت زمان کوتاهی انجام شود. اگر قصد دارید کمی استراحت کنید، بهترین کار ایستادن و تکیه دادن به درخت یا سنگی بزرگ است. کوله‌پشتی را از دوش خود بردارید و نفسی عمیق بکشید. در حالی که پاهایتان به طور صاف روی زمین قرار دارد، مقداری خوراکی و نوشیدنی شیرین مصرف کنید. سعی کنید محلی را انتخاب کنید که چشم‌انداز زیبایی داشته باشد و بتوانید از آن عکس بگیرید. این کار به شما کمک می‌کند تا ذهن‌تان از احساس خستگی پاها و عضلاتتان منحرف شود. همچنین از استراحت در نقاطی که در معرض باد هستند خودداری کنید، زیرا وزش باد و هوای سرد می‌تواند به سرعت موجب گرفتگی عضلات شود.
۱۴) محصولات مراقبت از پوست
استفاده از محصولات مراقبت از پوست هنگام کوهنوردی، به ویژه در فصل تابستان، امری ضروری به شمار می‌آید. پیش از اینکه از خانه خارج شوید و سفر خود را آغاز کنید، از اصل مهم کوهنوردی در برابر آفتاب یعنی از کرم ضدآفتاب بهره ببرید و هر چند ساعت یک بار آن را تجدید کنید. کلاهی با لبه عریض برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی، دستمال سر مخصوص کوهنوردی، عینک آفتابی با استانداردهای لازم برای حفاظت از چشم، چتر کوچک و تاشو با رنگ روشن برای مواجهه با تابش مستقیم خورشید و باران‌های ناگهانی، باف برای محافظت از ناحیه گردن و… همگی از لوازم مرتبط با مراقبت از پوست به شمار می‌روند.
۱۵) کمک‌های اولیه
همواره یک کیت کمک‌های اولیه به همراه داشته باشید تا در صورت نیاز بتوانید خدمات اولیه پزشکی را ارائه دهید.
۱۶) جمع‌آوری زباله‌ها
تمامی مواد زائد، از جمله بقایای غذایی، هسته‌های میوه، پوست مرکبات، دستمال‌های کاغذی و موارد مشابه را در بسته‌بندی مناسب قرار دهید. اگرچه این مواد در نهایت قابلیت تجزیه دارند، اما فرآیند تجزیه ممکن است طولانی باشد و در این میان می‌تواند به حیات وحش آسیب وارد کند و زیبایی محیط را تحت‌الشعاع قرار دهد.
۱۷) احترام به حیات وحش، اصل مهم کوهنوردی
حیات وحش را از فاصله‌ای ایمن تماشا کنید و از نزدیک شدن به آن‌ها برای گرفتن عکس خودداری کنید تا مزاحم آن‌ها نشوید.
۱۸) کاهش نویز
موسیقی مورد علاقه بسیاری از افراد است، اما ممکن است همه از صدای شما خوششان نیاید. در صورتی که نیاز به پخش موسیقی دارید، بر طبق اصل مهم کوهنوردی، سعی کنید بلندی صدا را به حداقل برسانید تا دیگران را آزار ندهید. اگر به استفاده از هدفون علاقه دارید، صدای آن را به اندازه‌ای تنظیم کنید که امکان شنیدن صداهای محیط اطرافتان را از دست ندهید.
۱۹) آتش کمپ را به حداقل برسانید
تنها در صورتی آتش برافروزید که از توانایی‌های خود در مدیریت آن اطمینان دارید. بر اساس اصل مهم کوهنوردی اگر روشن کردن آتش مجاز نیست، از تماشای آسمان پرستاره و زیبای شب لذت ببرید.
۲۰) آداب دستشویی در طبیعت
اگر احساس نیاز به دفع مدفوع کردید، حتماً از منابع آبی، مسیرها و محل‌های کمپ حداقل ۷۰ قدم فاصله بگیرید و سپس اقدام به حفر یک چاله کنید.
همیشه به این نکات توجه داشته باشید؛ هرگز نباید عظمت کوه‌ها را نادیده گرفت و جان خود یا دیگران را به خاطر رفتار بی‌مسئولیت به خطر انداخت.
سخن پایانی
کوهنوردی، سفری به دل طبیعت است که در آن فرد با چالش‌های منحصر به فردی از سوی زمین و آسمان مواجه می‌شود. در این مسیر و بر اساس اصل مهم کوهنوردی، هر قدم به نوعی کشف تازه‌ای به شمار می‌آید؛ از تپه‌های سبز و دره‌های عمیق گرفته تا قله‌های برفی و صخره‌های سنگی، که هر یک داستانی را در دل خود دارند.
برخورداری از تجهیزات مناسب و آمادگی جسمانی از الزامات این فعالیت به شمار می‌آید، اما داشتن روحیه‌ای قوی و اراده‌ای استوار، کلید دستیابی به موفقیت در این ماجراجویی است. علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، همراهی با دوستان و برقراری ارتباطات عمیق‌تر با سایر کوهنوردان، لذت این تجربه را دوچندان می‌کند. کوهنوردی تنها یک چالش جسمی نیست، بلکه فرصتی است برای کشف خود و نزدیکی بیشتر به طبیعت می‌باشد.
